Instruktaż higieny domowej

Prawidłowe codzienne szczotkowanie zębów to podstawa zachowania zdrowia jamy ustnej. Do codziennej higieny potrzebna jest szczoteczka nasączona pastą z zawartością fluoru. Należy pamiętać, żeby myć zęby minimum dwa razy dziennie przez przynajmniej 2 minuty – rano po śniadaniu i wieczorem po kolacji. Ideałem byłoby mycie zębów po każdym posiłku, ale jak sami dobrze wiemy nie zawsze jest to możliwe. Zdecydowanie najważniejszym myciem jest to wieczorne – istotne jest, żeby po wieczornej toalecie nic już nie jeść, żeby resztki jedzenia nie pozostawały na zębach przez całą noc. Podczas snu znacznie zmniejsza się wydzielanie śliny, która w dzień jest w stanie wypłukać resztki i zneutralizować kwasy powstałe po pożywieniu, co niestety w nocy jest niemożliwe. Bakterie mają wtedy doskonałą pożywkę i rozwijają się w najlepsze. Do codziennej higieny najlepiej jest używać miękkiej szczoteczki (ewentualnie o średniej twardości) – nigdy zaś twardej! Twarda szczoteczka w połączeniu z niewłaściwą metodą szczotkowania oznacza pewne nieodwracalne uszkodzenie delikatnych dziąseł oraz szkliwa zębów.
Wszystkie zęby należy umyć pamiętając o tym, że każdy z zębów posiada aż 5 powierzchni i o żadnej z nich nie wolno zapominać. Są to: powierzchnia zewnętrzna – od strony wargi lub policzka, wewnętrzna – od strony języka lub podniebienia, powierzchnia żująca (w przypadku zębów siecznych jest to brzeg sieczny), oraz dwie powierzchni styczne – graniczące z zębem sąsiednim – jedna od strony zęba wcześniejszego i jedna od strony następnego. Trzeba pamiętać, że szczoteczka jest w stanie oczyścić tylko 3 z wymienionych powierzchni (zewnętrzną, wewnętrzną i żującą) – do higieny powierzchni stycznych konieczne są dodatkowe przyrządy (nić dentystyczna, szczoteczki międzyzębowe lub specjalne wykałaczki).

higiena jamy ustnej w Szczecinie

Mycie zębów przy użyciu szczoteczki ręcznej

Metod szczotkowania zębów jest wiele. Najczęściej zalecaną jest jednak tzw. metoda wymiatania. Szczoteczkę przykładamy do zewnętrznej powierzchni zęba kierując końcówki jej włosia do dziąsła i wykonujemy ruchy wymiatające jakby usiłując naciągnąć dziąsło na zęba. W każdym miejscu wykonujemy około 5 ruchów i przesuwamy szczoteczkę dalej o jeden ząb. Powtarzamy opisane czynności aż do końca łuku zębowego. Identyczne ruchy wykonujemy i na górze i na dole (górny łuk – ruch od góry do dołu, dolny łuk – ruch od dołu do góry). Po oczyszczeniu powierzchni zewnętrznych przechodzimy do szczotkowania powierzchni wewnętrznych stosując analogiczny ruch wymiatający, wykonując po 5 ruchów w każdym miejscu przechodzimy dalej o jeden ząb – aż do końca łuku zębowego (jednakowo góra i dół). W okolicy siekaczy możemy ułożyć szczoteczkę nieco inaczej – nie poziomo a pionowo i wykonujemy ruchy wymiatające (nie ma konieczności zmiany ułożenia szczoteczki, tak po prostu może być niektórym wygodniej). W okolicy siekaczy dolnych od strony języka znajduje się ujście ślinianki – jest to miejsce bardziej podatne na odkładanie się kamienia, trzeba oczyszczając zwrócić szczególną uwagę na to miejsce. Pozostaje nam do wyszczotkowania jeszcze powierzchnia żująca – tutaj korzystamy z ruchu szorującego – oczyszczając dokładnie zęby górnego i dolnego łuku. Po zakończonym myciu z użyciem szczoteczki nie możemy zapomnieć o zastosowaniu nici dentystycznej (w przypadku wąskich przestrzeni pomiędzy zębami) lub szczoteczek czy wykałaczek międzyzębowych w przypadku istnienia szerokich przestrzeni pomiędzy zębami.

Mycie zębów przy użyciu szczoteczki elektrycznej

Stosując szczoteczkę elektryczną również powinniśmy jej używać co najmniej dwa razy dziennie po 2 minuty. Na główkę szczoteczki nakładamy pastę i włączamy ją dopiero kiedy szczoteczka znajdzie się w ustach (unikamy w ten sposób rozpryśnięcia się pasty). Zaczynamy od czyszczenia powierzchni zewnętrznych. Umieszczamy szczoteczkę poziomo i poruszamy powoli wzdłuż linii dziąseł zatrzymując się na każdym zębie po kilka sekund. Przesuwając szczoteczkę ząb po zębie dochodzimy do ostatniego zęba w łuku i przechodzimy na powierzchnie wewnętrzne, gdzie również przesuwamy powoli urządzenie wzdłuż przebiegu dziąsła. Koncentrujemy się szczególnie na wewnętrznych powierzchniach dolnych siekaczy, ponieważ tam najczęściej osadza się kamień nazębny. W następnej kolejności czyścimy powierzchnie żujące wykonując powolne ruchy, poświęcając każdemu z zębów kilka sekund. Umieszczamy delikatnie włókna szczoteczki na zębie pozwalając jej wykonać swoją pracę. Oczyszczanie za pomocą szczoteczki elektrycznej jest prostsze i szczególnie polecane pacjentom, którzy z różnych przyczyn nie są w stanie opanować metody ręcznego wymiatania. Nie można zapomnieć o tym, że nawet w przypadku stosowania szczoteczki elektrycznej powierzchnie styczne nie zostaną prawidłowo oczyszczone dopóki nie zastosujemy nici dentystycznej.

Zastosowanie nici dentystycznej

Prawidłowa higiena jamy ustnej nie jest możliwa bez oczyszczenia powierzchni stycznych przy użyciu nici dentystycznej. Nitkę należy stosować co najmniej raz dziennie – najlepiej wieczorem – przed wieczornym szczotkowaniem. Do tego celu potrzebujemy około 45-50 cm nici dentystycznej, którą odcinamy po wysunięciu z pudełeczka. Owijamy końce nici na palcach wskazujących pozostawiając pomiędzy palcami 5-10 cm nici, który to fragment napinamy przy użyciu palców wskazujących. Trzymamy naprężoną nitkę pomiędzy palcami wskazującymi a kciukami i powoli przesuwamy ją pomiędzy zębami wykonując ruch jak przy „pucowaniu butów”. Powoli przesuwamy nitkę do góry i na dół każdej przestrzeni międzyzębowej dotykając nią powierzchni każdego zęba (pamiętajmy, że w jednej przestrzeni mamy 2 zęby do oczyszczenia). Po oczyszczeniu jednej przestrzeni międzyzębowej przesuwamy nić zaczerpując świeży fragment potrzebny do oczyszczenia kolejnej przestrzeni. Nitkę zakręcamy przy podstawie każdego zęba i wsuwamy delikatnie poniżej dziąsła – bardzo ostrożnie, nie używając siły (jeśli zrobimy to zbyt gwałtownie możemy spowodować krwawienie, co zdarza się szczególnie często przy jednym z pierwszych użyć nici). Nitkujemy aż oczyścimy wszystkie przestrzenie. Na końcu płuczemy usta wodą i przechodzimy do szczotkowania. Po dojściu do wprawy jest to bardzo szybki i prosty zabieg.

Płyny do płukania jamy ustnej

Dobrym uzupełnieniem codziennej higieny jamy ustnej jest stosowanie płukanek – płynów do płukania ust. Najskuteczniejsze płukanki na rynku zawierają duże ilości fluoru i środków bakteriobójczych. Jamę ustną płuczemy niewielką ilością płynu przez kilkadziesiąt sekund, a następnie wypluwamy płyn do umywalki. Po takim zabiegu nie należy płukać ust wodą, aby zastosowany preparat jak najdłużej utrzymał się na powierzchni zębów. Płukanki stosujemy rano i wieczorem, po szczotkowaniu.

Na koniec należy dodać, że kamień, który można zaobserwować u wielu z nas będący powodem problemów z dziąsłami (opuchnięcie, ból krwawienie) oraz problemów z przyzębiem (cofanie się dziąseł, ruszanie się i wypadanie zębów, zwane parodontozą) powstaje z płytki nazębnej, która zaczyna odkładać się na zębach chwilę po ich umyciu. W skład takiej płytki wchodzą resztki pokarmowe, bakterie i ich toksyny. Płytka nazębna, jeśli nie jest prawidłowo oczyszczana po kilku dniach mineralizuje się poprzez działanie związków zawartych w ślinie i powstaje kamień. Wniosek jest prosty – prawidłowo szczotkując zęby i używając nici dentystycznej możemy w prosty sposób ustrzec się przed kamieniem!
Niektórzy ludzie niestety mają większe predyspozycje do odkładania się kamienia, dlatego też bardzo istotne i konieczne są częste wizyty w gabinecie dentystycznym (raz na pół roku), lekarz wtedy jest w stanie szybko wyłapać problem z odkładającym się kamieniem i wykonać zabieg profesjonalnej profilaktyki oczyszczając powierzchnię zębów.

Nie należy również zapominać o konieczności oczyszczania języka, na którym żyje bardzo dużo kolonii bakteryjnych przenoszących się na dziąsła i zęby – można tego dokonać zwyczajną szczoteczką ręczną szczotkując język podobnie jak powierzchnie żujące zębów.

Szczoteczkę do zębów należy wymieniać co 3 miesiące, ponieważ wytarte włókna są znacznie mniej efektywne w oczyszczaniu. Jeśli twoje dziąsła krwawią nie przerywaj szczotkowania i nitkowania. Krwawią dziąsła, które są w stanie zapalnym spowodowanym nagromadzeniem płytki bakteryjnej. Tylko oczyszczając krwawiące powierzchnie możemy zlikwidować przyczynę krwawienia.